Wpływ żywienia na stan zdrowia

Wpływ rodzaju i sposobu odżywania się na kondycję i zdrowie człowieka był obserwowany od wieków. Już w V wieku p.n.e Hipokrates, uznawany za ojca współczesnej medycyny uważał, że właściwe odżywianie się działa zapobiegawczo wobec wielu chorób, a ponad to może stać się lekarstwem co potwierdzają jego słynne słowa
” Niech żywność będzie Twoim lekiem, a lek Twoją żywnością”.
Obecnie związek żywności bada się głównie w 3 aspektach.

1. Wpływ żywności na zachowanie dobrej kondycji zdrowotnej, umysłowej jak również zachowanie optymalnej sprawności fizycznej.

Aby człowiek prawidłowo rozwijał się oraz był w dobrej “formie” na co dzień musi regularnie dostarczać do swojego organizmu niezbędne substancje odżywcze, energię oraz witaminy i mikroelementy. Zaniżone spożycie któregoś z tych składników powoduje wystąpienie dolegliwości zdrowotnych np. niedobór witaminy B 12 (zawartej głównie w mięsie i rybach, nabiale, jajach oraz innych produktach pochodzenia zwierzęcego) powoduje m.in.: objawy neurologiczne, niedokrwistość, drażliwość, nadmierną męczliwość oraz utratę smaku.

Nadmiar jakiegoś składnika w diecie również jest szkodliwy i przyczynia się do występowania poważnych dolegliwości, np. dostarczanie nadmiaru witaminy B12 do organizmu powoduje nasilenie się różnego rodzaju objawów uczuleniowych.

Poniżej w tabeli przedstawiłam najczęściej spotykane w Polsce niedobory witaminowo-mineralne oraz ich skutki.

Witaminy i minerały, których braki są najczęściej obserwowane	Kto jest szczególnie narażony na ich występowanie?	Najlepsze źródła pokarmowe	Skutki niedoboru tych składników
Witamina D (cholekalcyferol)	Osoby starsze- osoby zamieszkujące tereny o niskim natężeniu słońca, Osoby po 50 roku życia, Osoby nie spożywające ryb, ani ich przetworów	Tłuste ryby morskie (np. węgorz,śledź, łosoś)	Osteoporoza u dorosłych, osłabienie kości oraz zwiększona tendencja do ich złamań., Ogólne osłabienie organizmu oraz obniżona odporność na infekcje oraz choroby.
Jod	Osoby zamieszkujące tereny górskie, gdzie stężenie tego pierwiastka w wodzie jest szczególnie niskieKobiety w ciąży i karmiące	Ryby morskie takie jak m.in.: halibut, dorsz, niewielkie śledzie bałtyckieOwoce morza	Długotrwałe niedobory mogą doprowadzić do niedoczynności tarczycy i powstania wola endemicznego
Magnez	Osoby pijące nadmierne ilości kawy, alkoholu, Kobiety regularnie stosujące antykoncepcje. Osoby żyjące w tzw. “biegu”, zestresowane, nie mające czasu na jedzenie i odpoczynek	Przetwory zbożowe: Nasiona roślin strączkowych, Kakao i czekolada (szczególnie gorzka), Orzechy	Drganie powieki, skurcze mięśni (najczęściej łydek). Uczucie mrowienia (najczęściej w stopach i rękach). Kołatanie serca, objawy arytmii, zwiększona tendencja do występowania nadciśnienia. Objawy ze strony układu nerwowego takie jak: lęk, uczucie niepokoju, zaburzenia snu, a nawet depresja.
Witamina B12	Dzieci i osoby po 50 roku życia, Weganie	Mięso i jego przetwory, Ryby, Mleko, nabiał i jaja	Bladość skóry, osłabienie, problemy z koncentracją, Zmniejszenie apetytu, Mrowienie rąk i palców, zaburzenia czucia. Apatia, drażliwość, stany depresyjne, Anemia złośliwa
Wapń	Osoby unikające na co dzień spożywania nabiału. Osoby spożywające duże ilości tzw. produktów wysoko-przetworzonych. Osoby starsze, Kobiety w ciąży	Nabiał i produkty mleczne	Osteoporoza, nadmierna kruchość kości.Ubytki zębowe, Przejściowe uczucie skurczu mięśniowego, mrowienia kończyn, Krwotoki z nosa i zaburzenia krzepnięcia krwi, Zaburzony rytm serca

2. Stosowanie odpowiedniej diety jako czynnik zapobiegający powstawaniu niektórych chorób.

Ostatnimi czasy rozpowszechniło się pojęcie chorób tzw. dieto-zależnych, czyli takich, których jedną z głównych przyczyn jest nieodpowiednie odżywianie się. Analogicznie, czynnikiem ochronnym przed tego typu chorobami jest stosowanie zdrowej i zbilansowanej diety. Aby lepiej zobrazować powyższą myśl posłużę się przykładami, podając ogólną charakterystykę diety oraz nazwę schorzenia w przypadku, których jej stosowanie może znacznie obniżyć ryzyko wystąpienia.

3. Zastosowanie odpowiedniej diety może również stanowić element leczniczy w przypadku niektórych jednostek chorobowych lub też znacznie łagodzić ich objawy.

Poniżej przedstawię niektóre przykłady diet obrazujące te zależności.

Rodzaj diety	Działanie diety
Ubogo-białkowa	Zastosowanie w leczeniu zaburzeń pracy nerek
Nisko-węglowodanowa, o niskim IG	Łagodzenie objawów cukrzycy oraz opóźnienie występowania jej powikłań.
Bogata w antyoksydanty oraz wielonienasycone kwasy tłuszczowe	Złagodzenie objawów, częściowa lub całkowita regresja zmian miażdżycowych w naczyniach krwionośnych.
Bezglutenowa	eliminowanie objawów celiakii
Wysokobłonnikowa	przeciwdziałanie zaparciom

Podsumowując, odpowiednia dieta ma nie tylko wpływ na utrzymanie sprawnej kondycji fizycznej oraz umysłowej, ale może również przyczynić się do zapobiegania wystąpienia wielu chorób – w szczególności chorób tzw. dietozależnych. Dodatkowo podkreślę tu coraz bardziej nagłaśniany wpływ odpowiednio dobranej diety na skuteczniejsze leczenie wielu chorób. Z tego względu coraz istotniejszy wydaje się być właściwy dobór produktów spożywczych. Powinien on z jednej strony zapewnić wystarczającą podaż substancji niezbędnych odo prawidłowego funkcjonowanie całego organizmu, a z drugiej strony być pozbawiony tych produktów, które są zawierają substancje szkodliwe i mogą zwiększać ryzyko występowania poważnych schorzeń oraz dolegliwości.