Wypadanie włosów – w poszukiwaniu przyczyn

Czym jest norma, a kiedy mamy powody do niepokoju?

Wypadanie włosów to normalny proces fizjologiczny. Za normę uznaje się wypadanie włosów na poziomie od 50 do 150 włosów na dobę. Większa ilość wypadających włosów (>150 włosów na dobę), utrzymująca się przez okres dłuższy niż miesiąc powinna skłonić nas do poszukania przyczyn, gdyż tylko tak jesteśmy w stanie wdrożyć skuteczne leczenie i zahamować ten proces. Wyróżniamy dwa główne typy łysienia. Są to:
– łysienie androgenowe, występujące zwykle u mężczyzn oraz u kobiet z nadmiarem androgenów lub/i zwiększoną wrażliwością mieszków włosowych na DHT (dihydrotestosteron)
oraz
– łysienie telogenowe związane z szeregiem różnych czynników, począwszy od zaburzeń hormonalnych po porodzie od niedoborów składników z pożywienia, m.in. żelaza

Wypadanie włosów – najczęstsze przyczyny, z którymi spotykam się w praktyce dietetyka

Przyczyny związane z zaburzeniami hormonalnymi takie jak:

• niedoczynność tarczycy
• PCOS
• hiperprolatynemia
• niski progesteron/wysoka prolaktyna po ciąży (nasilenie od 1 do 4 miesięcy po porodzie)
• nadmiar androgenów (podwyższony testosteron całkowity/wolny, niski SHBG, podwyższony DHEA-S), powoduje tzw. łysienie androgenowe

Przyczyny związane z układem pokarmowym generujące niedobory pokarmowe czyli:

• niedokwaszenie żołądka
• stan zapalany żołądka, zakażenie Helicobacter pyroli
• celiakia
• nietolerancja laktozy
• zespół jelita drażliwego (IBS)
• zakażenie pasożytnicze
• przerost Candidy
• przerost bakteryjny jelita cienkiego (SIBO)

Przyczyny związane z układem nerwowym

• przewlekły, długo utrzymujący się stres
• depresja

Przyczyny związane ze stosowaną farmakoterapią takie jak:

• stosowanie leków zobojętniających kwasy żołądkowe
• stosowanie leków przeciwdepresyjnych
• leczenie metforminą (częste niedobory witaminy B12)

Przyczyny związane z trybem życia

• zbyt mała ilość snu
• niewystarczająca ilość czasu na regenerację w ciągu dnia
• nadużywanie takich napojów jak: alkohol, kawa, herbata
• zbyt mała ilość warzyw i owoców w diecie, przewaga w diecie produktów przetworzonych o charakterze pozapalanym
• źle zbilansowana dieta wegańska lub wegetariańska

Niedobory składników mineralnych/witamin/składników odżywczych takich jak:

• Żelazo (dotyczy w szczególności kobiet, osób z zaburzeniami układu pokarmowego, kobiet obficie miesiączkujących)
• Cynk (częste u osób z zaburzeniami układu pokarmowego)
• Magnez (nadużywanie kawy, herbaty, alkoholu, stres)
• Witaminy z grupy B w tym często niedobory witaminy B12, kwasu foliowego, witaminy B2, B4, B5, B7
• Pełnowartościowe białko w diecie
• Tłuszcze omega 3 i omega 6
• Witamina D3

Kogo najczęściej dotyczy problem wypadania włosów? Grupa zwiększonego ryzyka to osoby:

• Stosujące obecnie lub w przeszłości inhibitory pompy protonowej lub inne leki zobojętniające kwas żołądkowy przez dłuższy okres czasu
• Borykające się z refluksem, zapaleniem lub podrażnieniem żołądka
• Chore na celiakię
• Cierpiące na nierozpoznaną nietolerancję laktozy
• Ze zdiagnozowanym Syndromem Jelita Drażliwego (IBS)
• Chore na niedoczynność tarczycy
• Spożywające jedzenie przetworzone, z niską zawartością warzyw i owoców
• Będące na źle zbilansowanej diecie wegańskiej lub wegetariańskiej
• Odchudzające się na własną rękę
• Pijące w nadmiarze kawę/herbatę
• Nadużywające alkoholu
• Z genetycznym defektem metylacji
• Przeżywające przewlekły stres
• Niedosypiające, przepracowane
• Leczone na depresję

Problem ten często również dotyczy kobiet z:

• Obfitymi miesiączkami
• Zespołem Policystycznych Jajników, czyli PCOS
• Hiperprolaktynemią
• Nadmierną ilością androgenów
• oraz kobiet po odstawieniu tabletek antykoncepcyjnych i w okresie od 3 do 6 miesięcy po urodzeniu dziecka

Ważne badania w poszukaniu przyczyny wypadania włosów

Bez względu na przyczynę warto udać się do dobrego trychologa/dermatologa na wizytę i zrobić badanie zwane trichoskopią. Jest to badanie skóry głowy podczas którego pod dużym powiększeniem można zobaczyć ilość włosów w fazie wzrostu, liczbę włosów wyrastających z jednego mieszka włosowego, stan skóry głowy, możliwość oceny struktury łodygi włosa bez konieczności pobierania włosów do badania metodą mikroskopii świetlnej. Dzięki takiemu obrazowi specjalista jest w stanie określić, czy mamy do czynienia z chorobą skóry głowy, wypadaniem włosów na tle hormonalnym, czy też innym problemem (łuszczycą skóry głowy, łojotokowym zapaleniem skóry głowy, łysieniem plackowatym itd.).

Gdy podejrzewasz zaburzenia układu pokarmowego…rozważ następujące badania:

• kał pod kątem zakażenia Helicobacter pyroli lub test oddechowy ureazowy
• kalprotektyna w kale (w celu diagnostyki stanów zapalnych jelit)
• przeciwciała w kierunku celiakii
• kał w kierunku pasożytów
• D-arabinitol w moczu lub badanie przeciwciał IgG, IgA i IgM Candida Albicans w surowicy
• test oddechowy w kierunku SIBO

Gdy podejrzewasz zaburzenia hormonalne warto zrobić takie badania jak:

• prolaktyna i progesteron
• testosteron wolny/związany, DHEA-S, SHBG, 17-OH progesteron
• USG jajników – gdy podejrzewasz PCOS
• badanie TSH, przeciwciał anty-TPO, anty-TG

Gdy podejrzewasz że masz niedobory składników odżywczych, rozważ takie badania jak:

• ferrytyna
• witamina B12
• kwas foliowy
• fosfataza alkaiczna
• magnez
• witamina D3
• albumina w surowicy krwi

Artykuł na temat składników ważnych dla skóry link.

Optymalne wyniki i normy dla wyżej wymienionych witamin i składników mineralnych to:

• ferrytyna
  norma: 13-150 ng/ml, optimum 40-80 ng/ml
• witamina B12
  norma: 197-771 pg/ml, optimum 600-700 pg/ml
• kwas foliowy
  norma: 3,1-17,5 ng/ml optimum>10 ng/ml
• fosfataza alkaiczna
  norma<104 ng/ml optimum 70-104 ng/ml
• magnez
  norma: 1,7-2,5 mg/dl optimum>2 mg/dl
• witamina D3
  norma: 30-50 ng/ml
• albumina w surowicy krwi
  norma: 3,5-5,2 g/dl optimum 4-5,2 g/dl

Zajrzyj do artykułu o diecie zapobiegającej wypadanie włosów link.

Piśmiennictwo:
Szklarczyk, Małgorzata, Anna Goździalska, and Jerzy Jaśkiewicz. “Choroby oraz pielęgnacja skóry głowy i włosów.” (2012).
Styczeń, Przemysław. “Włosom na ratunek.” Art of Beauty 2 (2015): 32-39.
Brzezińska-Wcisło, L. I. G. I. A., et al. “Fizjologia i patologia wzrostu i utraty włosów na głowie u człowieka.” Post Dermatol Alergol 20 (2003): 260-266.