Na skróty
Czym jest insulinooporność?
W poniższym wpisie przedstawię pokrótce czym jest insulinooporność oraz jakie wyróżniamy rodzaje insulinooporności.
Zaczynając więc od definicji, przekładając na “normalny” język insulinooporność to:
Stan, w którym komórki nie reagują prawidłowo na insulinę.
A po co nam insulina?
Insulina jest hormonem i pełni wiele ważnych funkcji. Jest ona m.in. niezbędną “przepustką” dla glukozy. Bez niej glukoza nie może dostać się do wnętrza komórek i “naładować” naszych akumulatorów.
Wracając więc do pytania, co się dzieje gdy komórki nie reagują prawidłowo na insulinę?
Glukoza nie ma jako sobie “otworzyć drzwi” do komórek bo ma “niepełną przepustkę”, wysyła więc sygnał do trzustki aby produkowała większe ilości insuliny.
A co się dzieje z trzustką jeżeli przez dłuższy czas jest zmuszona do produkowania większych ilości insuliny?
Aby wyprodukować więcej insuliny trzustka musi zużyć więcej energii, co w dłuższej perspektywie czasu może doprowadzić do jej trwałej dysfukcji.
U Pacjenta z insulinoopornościią jest większe zagrożenie “następnym” etapem choroby, którym jest cukrzyca typu drugiego. Na etapie cukrzycy trzustka jest już na tyle “wypompowana” z energii że nie nadąża z wyprodukowaniem insuliny dla opornych komórek.
Prowadzi to do podwyższonego poziomu glukozy, która przez to że nie ma odpowiedniej ilości “przepustek”, nie może się dostać tam gdzie powinna (czyli do komórek) i krąży w zbyt dużych ilościach tam gdzie nie powinna – po krwioobiegu.
Wysokie stężenie glukozy we krwi sprawia, że krew ma inną lepkość, gęstość i może uszkadzać naczynia krwionośne. Tzw. mikro i makroangiopatie, czyli uszkodzenia małych naczyń krwionośnych oczu, czy nerek to jedne z pierwszych powikłań cukrzycy. Więcej na temat powikłań nieleczonej insulinooporności przeczytasz tutaj.
Jakie rodzaje insulinooporności wyróżniamy?
- Insulinooporność przedreceptorowa
Jest związana z nieprawidłową budową insuliny lub nasiloną degradacją tego hormonu. Upraszczając winna temu zaburzeniu jest insulina. - Insulinooporność receptorowa
W prostych słowach tłumacząc w tym przypadku z insuliną jest wszystko w porządku, ale z transportem są problemy. Komórki nie posiadają dostatecznej liczby receptorów do przyłączenia insuliny lub posiadają receptory, ale o wadliwej budowie. Przez to insulina nie ma się jak dostać do komórek. - Insulinooporność postreceptorowa
Tutaj wadliwy jest najczęściej przekaz informacji. Komórka nie sygnalizuje że insulina się przyłączyła i jest gotowa na dowóz glukozy (paliwa) lub transport glukozy do komórki jest nieprawidłowy.
Inny podział insulinooporności – ze względu na nieprawidłowy obszar działania
W jakich obszarach ciała dochodzi do oporności komórek na insulinę?
Insulinooporność dotyczy najczęściej komórek mięśniowych, tłuszczowych i wątrobowych. Z tego względu wyróżnić możemy następujące rodzaje insulinooporności:
Insulinooporność wątrobowa – transport glukozy do komórek wątroby wymaga udziału większej ilości insuliny. Ten typ insulinooporności często związany jest z otyłością i stłuszczoną wątrobą. W wynikach laboratoryjnych poznać ją możemy po podwyższonej glukozie i insulinie na czczo.
Insulinooporność obwodowa – tutaj zaburzenia dowozu glukozy dotyczą komórek mięśni i tkanki tłuszczowej. Ten rodzaj insulinooporności często występuje o kobiet z PCOS. W przypadku tego zaburzenia ważna jest nie tylko dieta, ale i ruch, który zwiększa wrażliwość komórek mięśniowych na insulinę. W przypadku tego zaburzenia często obserwuje się zbyt wysoką insulinę po wypiciu roztworu glukozy.
Które części organizmu potrzebują najwięcej glukozy?
- Pierwsze miejsce stanowią mięśnie. To dla nich potrzebne jest najwięcej paliwa. Pobierają one średnio 75% glukozy z pożywienia.
- Drugie miejsce stanowi wątroba. Potrzebuje ona 15-20% glukozy z pożywienia. Ten potężny organ potrzebuje dużo energii m.in. do detoksykacji organizmu.
- Trzecie miejsce to tkanka tłuszczowa. Stanowi ona magazyn glukozy “na później” i pobiera ok 5-10% glukozy z dziennego dowozu.
Rodzaje insulinooporności – jakie to ma znaczenie?
W przypadku insulinooporności ścieżka leczenia zależy od jej rodzaju. Rodzaj leczenia lekarz powinien ustalić na podstawie wywiadu oraz wyniku krzywej cukrowej i insulinowej 3 punktowej.
I tak w przypadku insulinooporności wątrobowej główne znaczenie ma dieta, raczej niskotłuszczowa, z większą ilością warzyw i zbóż o niskim ig.
W przypadku insulinooporności obwodowej z kolei warto postawić na budowę masy mięśniowej i zwiększyć spożycie białka wraz z dietą. O aktywności fizycznej w insulinooporności więcej możesz dowiedzieć się tutaj.
Przy insulinooporności mieszanej warto połączyć te dwa podejścia.
Jak widać insulinooporność, insulinooporności nie równa. Lekarz/dietetyk powinien zawsze podchodzić indywidualnie do Pacjenta, zwracając uwagę na tryb życia i wyniki badań. Postępując w ten sposób jest największa szansa na odpowiednio dobraną dietę, która stanowi podstawę leczenia tej choroby.